धादिङको किराञ्चोकमा विश्वमै दुर्लभ लोभीपापी गरुड

धादिङ । धादिङको गजुरी गाउँपालिकाको किराञ्चोकमा भेटिएको विश्वमै दुर्लभ र लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेको लोभीपापी गरुड (गाउँमा यसलाई हिलेगिद्ध र केही ठाउँमा भुँडीफोरको नामले चिनिन्छ) संरक्षणमा गाउँपालिकाले लगानी गर्ने भएको छ ।

गजुरी गाउँपालिकाका अध्यक्ष राजेन्द्रविक्रम बस्नेतले संसारबाटै हराउन लागेको दुर्लभ चरा गाउँमा हुनुलाई गाउँपालिकाको गौरवको रूपमा लिएर यसको संरक्षण गर्न लगानी गर्ने र गाउँवासी र विद्यार्थीहरुलाई सचेत बनाउने अभियान शुरु गरिएको बताए ।

गाउँपालिकाका अध्यक्ष र चरा संरक्षणविद्को टोली गाउँमै पुगेर यो चराको संरक्षण गर्न अभियानको थालनी गर्दै पर्चा वितरण, होर्डिङबोर्डहरुको स्थापना र समुदाय र किराञ्चोक माविका विद्यार्थीहरुसँग प्रत्यक्ष अन्तरक्रिया गरिएको छ ।

लोभीपापी गरुड करम, आँप, सल्ला र सिमलको ठूलो बोटमा बासस्थान बनाएर लामो समयदेखि बसेको भए पनि संरक्षणको अभावमा हराउँदै गएको थियो । केही वर्ष अघिसम्म गाउँमा ठूलो बथान भएको भए पनि केही मानिसले मारेर खाने, मलसाँप्रो लगायतको अन्य जीव जनावरले आक्रमण गर्ने, बालीनालीमा विषादीको प्रयोग गर्ने लगायतका कारणले यो हराउँदै गएको संरक्षणविद् कृष्णप्रसाद भुसालले गाउँवासीलाई जानाकारी दिए ।

धादिङका सञ्चारकर्मीहरुले केही दिनअघि यो पक्षी देखेपछि फोटो खिचेर चरा विज्ञलाई पठाइएका थिए । चरा विज्ञहरुको अनुसन्धानपछि यो पक्षी संरक्षणको सूचीमा रहेको बताएपछि संरक्षणकर्मीहरु नै गाउँ पुगेका हुन् । गाउँपालिकाको वडा नं ७ र ८ मा यो चराको गुँड रहेको छ ।

मानिसहरुको नजिकै रहने, खेतबारीको सर्प, भ्यागुता, गँगटो आदि आहारा खाएर किसानहरुलाई खेतमा यसले गरे पनि संरक्षण चेतनाको अभावमा हालसम्म जानकारी नभएर बेवास्ता भएको भन्दै किराञ्चोक माविका शिक्षक देवराज ओझाले अब यसको संरक्षणमा लाग्ने र विद्यार्थीहरुलाई समेत परिचालन गर्ने बताए ।

नेपालमा पाइने आठ प्रजातिका गरुडमध्ये सेतो घाँटी भएको, चुच्चो रातो भएको, अलि होचो कदको चरा नै लोभीपापी गरुड हो । अहिलेसम्म धादिङको किरञ्चोकमा र कुम्पुर क्षेत्रमा यसको गुँड तथा बासस्थान फेला परेको छ । धादिङको किराञ्चोक क्षेत्रमा केही वर्षअघि धेरै सङ्ख्यामा यो चरा भेटिएको भए पनि पशुमा लगाइने डाइक्लोफेनिक नामक औषधिको प्रयोग, चोरी सिकारी, बासस्थान तथा आहाराको कमीले हालका दिनहरुमा हराउँदै गएको र विश्वमै दुर्लभ चरा भएकोले यसलाई संरक्षण गर्न सबै लाग्नुपर्ने लोभीपापी चराविज्ञ प्रशान्त घिमिरेले बताए ।